Vijf Voor Twaalf (NL)
DEMOCRATISCH APPÈL
Het is vijf voor twaalf voor onze democratie. Onze democratie kraakt in haar voegen en het ongenoegen groeit. Het is de hoogste tijd voor ingrijpende democratische vernieuwing. Niet een wisseling van de wacht van bestaande partijen, maar een vernieuwing van het hele democratische stelsel. Democratische vernieuwing moet in de komende campagne een hoofdthema zijn!
Iedereen voelt aan dat de frustratie over de vastlopende democratie groeit, maar de partijen graven zich nog dieper in in hun loopgraven en het partijenbastion blijft hermetisch gesloten. De particratie houdt al decennia lang elke politieke vernieuwing tegen. Kiezers geven de moed op, stemmen blanco of geven hun stem aan extremisten.
Stemmen is verplicht, maar de burger mag in het stemhokje vooral de machtsverhoudingen bestendigen, niet wijzigen. Met nog zes maanden te gaan tot aan de verkiezingen, zijn de partijen via de media al druk aan het formeren, alsof de stem van de kiezer er niet toe doet. Regeringsvorming als puur numerieke oefening, in plaats van inhoudelijke uitwisseling.
De volksvertegenwoordiging is het hoogste orgaan, de spreekbuis van de burgers. Maar de verkiezingen gaan vooral over de verdeling van de posten binnen de regering. Partijen hollen de macht van het parlement uit, en trekken haar weg naar besloten vergaderingen. De rol van de volksvertegenwoordiging is daardoor gereduceerd van parlementaire waakhond tot rustplaats voor partijsoldaten. Van enig betekenisvol dualisme tussen parlement en de uitvoerende macht is geen sprake meer.
In campagnetijd doen alle partijen brave beloften over hervormingen, maar na de verkiezingen piekeren ze er niet over om in eigen vlees te snijden. In de media wordt wel degelijk intensief gediscussieerd en gecommentarieerd over de particratie, en er is veel belangstelling voor politieke vernieuwing in het buitenland, maar gedurfde conclusies over de noodzakelijke hervorming van het huidige bestel blijven veelal achterwege.
De particratie verstikt de democratie. Er is dringend een ingrijpende hervorming nodig van onze democratie. Daarom bundelen wij de krachten en doen we hieronder een aantal voorstellen om de democratie te versterken en de keuze voor de kiezer te vergroten. De stem van de burgers moet weer krachtig klinken via het parlement, niet via de partijbureaus.
Publieke financiering is bedoeld voor de democratie, voor het algemeen belang. De partijfinanciering was ooit bedoeld om de politiek immuun te maken voor corruptie, maar het is intussen een perverse verslavende prikkel geworden voor politieke partijen. De Belgische politieke partijen behoren tot de rijkste van Europa. Ingrijpen is daarom ook noodzakelijk.
Wij pleiten samen voor:
een stevige versobering van de partijdotaties
een plafond voor het aanhouden van financiële reserves en verbod op aankopen van vastgoed
een versobering van de financiële regelingen voor verkozenen, inclusief de afschaffing van de belastingvrije onkostenvergoeding voor parlementairen
een verbod op cumul, zeker in geval van risico op belangenvermenging
de afschaffing van politieke kabinetten (zoals in Scandinavië en andere landen) en de depolitisering van de administraties
Een beperking van uitgaven op sociale media ook buiten de sperperiode
Het moet nieuwe partijen niet moeilijker maar makkelijker worden gemaakt om mee te doen. In het huidige stelsel worden voor nieuwe partijen extra barrières opgeworpen. De kiesdrempel leidt tot strategisch stemmen, en ook voor de media is het een lastige keuze om aandacht te besteden aan partijen die nog niet in het Parlement vertegenwoordigd zijn. Veel grote partijen zijn ooit klein begonnen, en vele kleintjes maken een grote. Voor een levendige democratie is de betrokkenheid en participatie van burgers iets dat moet worden verwelkomd, niet ontmoedigd.
Daarom stellen wij voor dat:
het kiessysteem moet worden hervormd naar een volledig proportioneel stelsel, waarbij elke stem gelijk meetelt. Schaf de kiesdrempel af en vergroot de kieskringen, zodat een zetel binnen het bereik komt van meer partijen, en er meer pluralisme ontstaat.
het vereiste van handtekeningen voor de deelname aan de verkiezingen wordt afgeschaft
alle deelnemende partijen worden opgenomen in de stemtesten in de media, en zeker bij de openbare omroep
er ook een basisfinanciering beschikbaar moet zijn voor nieuwe bewegingen en partijen
alle politieke partijen, en ook de blanco stemmers in de peilingen, worden weergegeven in de peilingen
Dit alles kunnen we alleen gezamenlijk realiseren, als alle partijen zich daarvoor inzetten. Daarom nodigen wij alle kandidaten, in het bijzonder alle lijsttrekkers van de politieke partijen op alle niveaus, uit om zich aan te sluiten bij onze oproep en zich publiekelijk te committeren aan het invoeren van deze hervormingen nog vóór de verkiezingen van 9 juni 2024.
Samen kunnen we onze democratie nieuw leven inblazen en de stem van de burger laten klinken.